Wat kan nu wel? Blijven denken in mogelijkheden

Het zijn bizarre, unieke en voor ons allen ongekende tijden. Van een kaliber waarvan je op je klompen aanvoelt dat je nu nog zalig onwetende, in luiers vertoevende, nichtje hier later toch zeker íets over zal teruglezen in haar geschiedenisboeken. Misschien moet ze er aan het eind van haar middelbare schooltijd zelfs wel vragen over beantwoorden in een muffe gymzaal. 

Onwennigheid bij een nieuw fenomeen

We ontberen voorlopig niet alleen de afweerstoffen tegen het nieuwe virus dat thans rondwaart; vanwege de nieuwigheid van het fenomeen pandemie in onze maatschappij en generatie weten we ook nog niet precies hoe ermee te dealen in ons dagelijks leven. En ook niet hoe serieus het te nemen. Naar mijn idee; better safe than sorry. 

In het begin (toen het nog een ver van ons Hollands bed-show en vooral een Chinese aangelegenheid was) werd er wat lacherig over gedaan, en werd het gebagatelliseerd. Onder andere in kromme vergelijkingen tussen dit virus en de reguliere griep. Inmiddels is die ontkenningsfase bij de meeste mensen voorbij en maakte hij plaats voor vraagtekens, onvrede en begrijpelijkerwijze: angst. Maar gelukkig ook voor meer liefdevolle verbinding, samenwerking, liefdevolle initiatieven (restaurants die hun voorraden op straat uitdelen, studenten die ‘contactloze’ klusjes willen doen voor ouderen) en natuurlijk topprestaties in de zorg. Het is hartverscheurend om berichten uit Italië te horen, waar zorgmedewerkers voor de keuze staan om de ene mens wel en de andere niet te helpen, vanwege een schrijnend gebrek aan middelen en plaatsen.

Angst voor het onbekende 

De angst sloeg bij sommige mensen in ons land zelfs door in blinde paniek, met dientengevolge het massale prep- en hamstergedrag. Ik wil het niet veroordelen. Angst vernauwt je vizier en dan kun je het geheel niet meer overzien, dat blijkt hier heel praktisch. Ook zit er iets heel oer-achtigs in; in tijden van bedreiging probeer je te overleven, ook al is de uitwerking op het geheel dan destructief (bijvoorbeeld de zorgmedewerkers die na een lange werkdag voor de lege schappen staan). Men ziet de ene na de andere grens dichtgetrokken worden. En als er steeds meer dicht gaat, waarom dan ten slotte niet ook de voedseltoevoer? Zo kun je denken, dat vind ik niet zo gek. Er gebeuren aan de lopende band onvoorspelbare dingen, dus men wil zich dan denk ik op het ergste voorbereiden.

Zelf ben ik niet gaan hamsteren, en ik ben blij dat het niet nodig is, maar ik begrijp wel dat het idee opkomt. (Behalve dan het wc-papier; want als er niks te eten is, valt er ook vrij weinig te vegen ;-))

Als een situatie als deze even voortduurt komt ook het lachen erbij en dat vind ik een waardevolle toevoeging. Want het is een manier om spanning kwijt te raken en te relativeren. Nog nooit kreeg ik zoveel grappige plaatjes, GIFjes en quotes doorgestuurd. Ik lach me een breuk!

Lachen tegen de spanning is niet altijd respectloos

Een Franse kennis van me, die met verbijstering de Hollandse wc-rollen-run trachtte te duiden, kwam uiteindelijk met de volgende conclusie: ‘I think I get it now: if one person sneezes, a hundred people shit themselves.’ 

Links en rechts zie ik opmerkingen dat er geen grappen over het virus gemaakt moeten worden ‘omdat het een ernstige zaak is’. Zelf denk ik; het een sluit het ander niet uit. We kunnen het én ernstig nemen, én erover lachen – zoals we, mind you, altijd doen. De oorlog was een nog ernstiger aangelegenheid, en ook daar maken we grappen over. We hebben het nodig om juist in tijden met spanning veel te blijven lachen. Het ontlaadt, verbindt en relativeert. Haalt je even uit de vernauwing die angst steevast aan je vizier en referentiekader meegeeft, waardoor je ineens weer genoeg afstand krijgt om weer breder (en dus helderder) te kunnen denken. Mag je niet meer lachen, dan doe je jezelf en de democratie tekort vind ik. 

Oprecht medeleven met allen die erdoor getroffen zijn spreekt daarnaast voor zich. Net als zo secuur mogelijk de richtlijnen opvolgen om het aantal besmettingen (en daarmee de piekbelasting op de zorg) zo klein mogelijk te houden. En voor jezelf blijven nadenken (en je eigen visie vergelijken met wat wordt aangeraden) en kijken of je zelf iets kunt bijdragen, en zo ja wat dan. Dat is voor mij respect. 

Van ik naar wij

Iets wat deze situatie vooral bij me oproept is een beweging van grootschalig individualisme naar meer samenwerken voor het gemeenschappelijk goed; het leven, welzijn en de gezondheid van allen. ‘Nog snel even een lockdown-party organiseren’ gaat naar mijn idee nog volledig gestoeld op het zelfzuchtige van de oude tijd, een mentaliteit die nu in principe ieder mens, (jong en oud, al is oud vaker de dupe) fataal kan worden.

Dus hoe kunnen we in deze tijden goed zorgen voor elkaar? Zo’n virus maakt nauwelijks onderscheid, zoals we onszelf wel probeerden te onderscheiden en af te zonderen met status, macht, inkomen, prestaties en andere menselijke aspecten die in dit soort situaties juist tegenwerken. 

Omgaan met angst en berichtgeving

Het is zo begrijpelijk dat we worden door het heel plotseling en op boude manier ervaren van het gebrek aan eigen invloed op uiterlijke omstandigheden. Zoals we zelf niet hebben kunnen voorkomen dat het Coronavirus in de omloop kwam. En hoe dichterbij het komt, hoe moeilijker het vaak is om positief te blijven. Toch is dat juist zo belangrijk, want angst werkt zo mogelijk nog veel besmettelijker dan het virus zelf.

Wat kun je doen om met de angst te dealen? Het helpt om het te erkennen in jezelf, en er doorheen te ademen. Er zijn talloze meditaties die daarbij kunnen helpen. Neem eens een kijkje op mijn meditatie-pagina. Besef ook dat je niets bént dat veranderlijk is. De angst bijvoorbeeld, die ben je niet, die is tijdelijk bij je aanwezig. Het helpt vaak om het zo te benaderen, dan sleurt het je niet mee in een negatieve spiraal. In dit prachtige gedicht van Rumi legt hij meer uit over hoe je ermee om kunt gaan. 

Ik merkte bij mezelf dat hoe meer het net van regels en richtlijnen zich om ons heen sluit, hoe standvastiger ik word in het denken in mogelijkheden. De toenemende druk van de situatie knijpt er toch ook nog iets positiefs uit zo. Je kunt jezelf namelijk zien als slachtoffer van omstandigheden, maar ook als actief mens dat omgaat met de situatie en naar mogelijkheden zoekt. Dit is een effectieve mind-set shift, make the shift! 🙂

Helpende vragen om constructief te blijven

Stel jezelf bijvoorbeeld de volgende vragen:

  • Wat kan er wel?
  • Wat kan er juist nu, wanneer specifieke mogelijkheden wegvallen
  • Waar kwam ik al heel lang niet aan toe?
  • Wat helpt in deze situatie?
  • Wat is nu juist goed om te doen?
  • Hoe kan ik positief en constructief bijdragen nu?
  • Op welk punt komt mijn talent samen met de behoefte in de wereld om me heen van dit moment?
  • Hoe helpen we elkaar?
  • Waar ben ik dankbaar voor?
  • Welke aspecten zijn voor altijd (de grote bron, je innerlijke bron) en welke aspecten zijn tijdelijk en gaan dus voorbij?
  • Wat valt er van en in deze periode te leren?
  • Hoe versterken we de verbinding met elkaar in plaats van de individuatie en de angst?

Hier word ik energiek van; zo kun je dingen blijven doen, in beweging blijven en samen zorgen dat we hier zo goed mogelijk uit komen.

Andere tips rondom omgaan met angst

Wil je meer tools over hoe je constructief om kunt gaan met je eigen menselijke angstgevoelens? Eerder schreef ik ‘Omgaan met angst voor wat er komen gaat‘ en ‘Angst, dit had ik er eerder over willen weten‘; over verschillende soorten angst. Wat kan nu wel? Blijven denken in mogelijkheden: lukt het jou? Hoe doe je het? Ik lees het graag in de comments. 

Het is een unieke tijd, laten we er zoveel mogelijk het beste van maken. Blijf vooral ook zelf nagaan wat volgens jouw innerlijk kompas klopt en juist is om te doen en te geloven. Sterkte en liefde gewenst en genezing voor mensen die het virus bij zich dragen.