Waargebeurde verhalen in inspirerende boeken

Waargebeurde verhalen: een andere manier van inspireren

Inspirerende boeken en waargebeurde verhalen. Veel lezers van dit blog, en bezoekers van mijn coachpraktijk in Den Haag zijn er net als ik dol op. We verslinden gretig de talloze fraai vormgegeven boeken over persoonlijke groei die op de markt verschijnen. Nieuwe handvatten ontdekken om meer diepgang, vervulling en inzicht te krijgen in onszelf, relaties en het leven. Bij zelfhulpboeken denk ik aan boeken met methodes, theorieën & oefeningen. Maar in dit blog komt een heel andere soort inspirerende boeken aan bod. Die van de waargebeurde verhalen. Een klein voorbeeld om dit in te kleden. 

Waarom waargebeurde verhalen zo goed werken voor je groei

Bij de opleiding geweldloos communiceren geniet ik van de theorie en de modellen. Maar die gaan pas echt leven wanneer ik ze kan béleven. Door uit te proberen, te oefenen ‘in het wild’, of door een persoonlijke ervaring van iemand te horen. Initieel is zulke materie voor mij nog zo onbekend dat het voelt alsof ik in de stof nog moet leren lopen. Dan zijn die waargebeurde verhalen een verademing. Iets om het écht te kunnen snappen en om me aan op te trekken.

Het is fijn als iemand (de trainer in dit geval) zich kwetsbaar opstelt en oprecht vertelt hoe spannend iets was. Over hoe het verlangen en vervolgens het rendement net zo groot bleken te zijn als de angst. Toen zij die laatste in de ogen had gekeken en ondanks alles tóch had gehandeld. Wauw, dat zijn van die kippenvelmomentjes! Waarin je mag zien hoe een ander moed toont en al doende groeit. Ik beleef ze ook vaak in de coachpraktijk in Den Haag. Wanneer ik luister naar de vorderingen van een cliënt die hij of zij heeft gemaakt sinds de vorige keer dat we elkaar spraken. Niet zelden zitten we dan beiden met kippenvel aan tafel.

Persoonlijke verhalen in boeken spreken aan

Dit heb ik nou ook bij boeken. Als ik waargebeurde verhalen lees van ogenschijnlijk heel gewone mensen. Wanneer ik me mee laat voeren in verhalen over mensen die zich ineens in bizarre omstandigheden bevinden. Die daarin ondanks alles het beste uit zichzelf naar boven kunnen halen. Terwijl ik zo goed zou kunnen begrijpen wanneer in die prangende, schier onmogelijke omstandigheden juist het allerslechtste uit de mens naar boven zou komen. Daar ben ik dan keer op keer verbaasd over. Ook vraag ik me af hoe ik zelf zou hebben gehandeld. Of ik al dat lef, die moed had kunnen verzamelen en die nog jarenlang volhouden ook. Want een held in een moment zijn lijkt zoveel makkelijker dan wanneer je zoiets jaren doet, zoals dat bijvoorbeeld in oorlogstijd ging. 

We hebben rolmodellen en helden nodig

Ieder mens zoekt rolmodellen en helden. We kunnen van hen leren en ze inspireren ons groter te groeien dan we nu groots zijn. Het kan een bepaalde en een bepalende richting aangeven voor de koers die je verkiest te varen in je leven. Daarom is het zo fijn en interessant om te onderzoeken waarom je nou precies een specifiek soort held of rolmodel waardeert. Hoe herken je jezelf erin? Het kan ook zijn dat een deel van het talent of de verworvenheid van jouw persoonlijke helden nog ligt te sluimeren in de schaduw van je geest. Als je iets heel erg bewondert in een ander is dit vaak het geval. Het goede nieuws is dat je dat wat je bewondert in een ander zelf ook in potentie bij je draagt. Wanneer iets steeds interessanter voor je wordt, als je bijvoorbeeld steeds meer naar iets toe trekt, dan is dat een signaal. Een seintje dat die potentie in jou graag wakker wil worden. Dus welk aspect van je persoonlijke held wil momenteel wakker worden in jou? Kijk of je het los kunt koppelen van de ambitie om exact hetzelfde te bereiken als jouw held. Vaak kan dat niet, en hoeft het ook helemaal niet om wel waarde te ervaren van het uitbouwen van die specifieke kwaliteiten.

Waargebeurde verhalen uit WO2: romans of non-fictie

Juist omdat het zo uitdagend is om een held te zijn in een nagenoeg onmodelijke tijd, en ook nog jarenlang vind ik helden uit de WO2 zo inspirerend. Mede daarom lees ik vaak waargebeurde verhalen over (verzets)mensen in de Tweede Wereldoorlog. De veerkracht, moed, blijvende hoop, het optimisme, de hulp aan elkaar. Zelfs wanneer men zelf amper een vod aan het lijf had en amper iets te eten deelden ze nog uit. Wanneer hoop voor iedereen verdampt was, gingen ze door. Als iets onmogelijk scherp beveiligd was, gingen ze toch. Het alternatief was onacceptabel. Dat ontroert me zo. Ook lees ik het omdat het zo dichtbij voelt nog, de oorlog. Omdat mijn opa’s en oma’s het hebben meegemaakt en ons daar vroeger verhalen over vertelden. Verhalen die indruk maakten. Omdat mijn vader en tante in en net na de oorlog zijn geboren. Dat laat indrukken na. We keken thuis vroeger ook vaak oorlogsfilms in het weekend. Het schijnt dat grote ervaringen en trauma’s zeven generaties lang doorgegeven worden. Tenzij ze therapeutisch uitgewerkt worden.

Het inspireert me met hoop over de potentie en mogelijke goedheid van de mens. Die zo schril afsteekt tegen haar schaduw. Deze echte verhalen ontstaan helaas vaak in een helse omstandigheden. Daarvan word ik verdrietig en/of misselijk als ik het lees. Scherper dan daar zie je zelden het contrast tussen licht en duister. Toch wil ik het lezen, om de helden erin te leren kennen. Om te snappen waar ze de veerkracht, creativiteit en moed vandaan haalden. Maar ook om ze te vieren, om ze te eren en in stilte te bedanken. Want wat hebben we veel te danken aan alle mensen die hebben gevochten voor een betere toekomst met meer vrijheid.

5 Favoriete waargebeurde verhalen in inspirerende boeken

Hieronder deel ik vijf oorlogsboeken die mij hebben geïnspireerd. Ze vertellen allemaal over de mensen die zich verzetten. Mensen die zichzelf en hun eigen kracht leerden kennen in de context van gevaar, verraad, armoede, rassenhaat en honger. Hoewel ze daar op dat moment zelf natuurlijk helemaal niet mee bezig waren. Opmerkelijk is dat het allemaal vrouwen zijn, realiseer ik me nu, van wie ik de verhalen zo mooi vind.

1. Etty Hillesum (alle boeken), maar bijvoorbeeld ‘Het verstoorde Leven’
2. Anne Frank (alle boeken, te bekend om te beschrijven)
3. De Schuilplaats – Corrie ten Boom
4. De keuze – Edith Eva Eger
5. ‘t Hooge Nest – Roxane van Iperen

Het verstoorde leven – Etty Hillesum

De boeken van Etty Hillesum, (ze heeft een aantal op haar naam) las ik als puber voor mijn lijst. ‘Het verstoorde Leven’ zal ik nooit vergeten. Haar eindeloze positieve hoop, introspectie (Hoe kan ik anders leren kijken? Hoe kan ik deze martelaar als mens blijven zien?) en de helderheid en de bijzondere kijk die ze heeft op zowel geliefden als kampbeulen. Maar ook die duidelijke liefde vanuit deze wijze vrouw, die ik tussen álle regels doorlees. Ze schreef niet alleen vanuit haar analytische geest, maar nam ook haar hart mee in wat ze al schrijvend met ons deelt.

Etty Hillesum schrijft: “Om te vernederen zijn er twéé nodig. Diegene die vernedert en diegene die men wil vernederen en vooral: die zich láát vernederen. Ontbreekt de laatste, oftewel: is de passieve partij immuun voor iedere vernedering, dan verdampen de vernederingen in de lucht. Wat er wellicht overblijft zijn alleen lastige maatregelen, die in het dagelijkse leven ingrijpen. Maar geen vernederingen of verdrukkingen die de ziel beklemmen.”

De Schuilplaats – Corrie ten Boom

Voor de milennial generatie tevens een iets minder bekend inspirerend boek in ditzelfde oorlogsgenre is De Schuilplaats van Corrie ten Boom. Het vertelt het waargebeurde verhaal van een zeer moedige, gelovige Joodse familie uit Haarlem in de jaren veertig. ‘De schuilplaats’ deel gedetailleerd hoe de familie onderduikers opneemt en hoe ze hierover dachten en met elkaar spraken. Duidelijk wordt hoe spannend het was, hoe het soms bijna onmogelijk voelde. Zeker door de belangen die met elkaar in conflict komen. Want wat doe je als je zelf kleine kindjes hebt die je een toekomst gunt. Maar je ook andere mensen buiten je eigen familie wilt helpen met hun overleving? En durf je het aan, als je zelf al in de kijker loopt, om door te gaan met verzet?

Ook over het verraad door NSB’ers komt aan bod. Waarna de familie onder onmenselijke omstandigheden toch menselijker dan menselijk weet te blijven. Gesterkt door een onwankelbaar geloof in God, de liefde voor God en voor elkaar, hun moed en hoop op de goede afloop. Soms valt de een in wanhoop, en dan trekt de ander hem of haar op. De kameraadschap in dit boek, bijvoorbeeld tussen de zussen, is ook prachtig beschreven. Net als de vader-dochterband tussen Corrie en haar eigen vader. Die haar op een moment dat haar hart breekt, het meest ontroerende en eerlijke liefdesadvies geeft dat ik ooit ergens heb gelezen.

De keuze – Edith Eva Eger

In De Keuze verhaalt de inmiddels hoogbejaarde maar nog altijd werkzame kwieke en vindingrijke psychotherapeute over haar persoonlijke beleving van de Tweede Oorlog. Haar verslag is eerlijk en net zo indrukwekkend als de verhalen van Etty Hillesum en Corrie ten Boom. Soms vond ik dit verhaal zo heftig dat ik bijna niet door mijn tranen heen kon lezen. Of niet verder kon omdat ik zo geschokt was over waar de mensheid toe in staat is. Ik zat dan aan mijn tax en moest het boek wegleggen. Het ging dan over wat mensen hebben moeten doorstaan en hoe ze daar weer uitkwamen, als dat al lukte. Onder invloed van haar persoonlijke mentor Viktor Frankl (die ik in coachgesprekken nu en dan aanhaal) leerde ze anders kijken naar haar oorlogstrauma’s. Ze kreeg zelf therapie, studeerde en leerde hoe ze andere oorlogslachtoffers kon helpen helen van hun trauma’s. Net als de andere boeken een regelrechte aanrader.

‘t Hooge Nest – Roxane van Iperen

Tot slot een recent verschenen, puntig en vlot geschreven verslag van Roxane van Iperen. Ze schrijft over het huis waar ze zelf woont: ‘t Hooge Nest, dat een grote geschiedenis bij zich draagt. Niet alleen is het gebouwd in opdracht van Dirk Witte, schrijver van het lied en gedicht ‘Mensch, durf te leven.’ Het pand werd later, in de Tweede Wereldoorlog, gehuurd door twee Joodse zusters. Zij veranderden de villa in het Gooi in een groot onderduikcentrum, pal onder de neus van een nabij gestationeerd NSB-kantoor. Een onderhoudend, spannend en ook weer indrukwekkend verslag van heldhaftige mensen in onmogelijke tijden en situaties.

Welke waargebeurde verhalen lees jij graag?

Ik heb nu voor een aantal oorlogsboeken gekozen. Maar er zijn zoveel soorten inspirerende waargebeurde verhalen. Welke soort maakt op jou indruk? Welk waargebeurd verhaal heeft jouw leven positief beïnvloed en waarom? En kunnen bijvoorbeeld WO2 romans (met dus verzonnen karakters) je evengoed inspireren als non-fictie verslagen uit WO2? Ik ben heel benieuwd!

Verder lezen: waargebeurde verhalen & inspirerende boeken

Omdat ik net zo’n lezer ben als jij en graag tips uitwissel, heb ik drie dingen gedaan. Op deze pagina geef ik een overzicht van mijn favoriete inspiratie boeken ooit. Dit lijstje update ik iedere keer dat ik met een aanrader heb gevonden. Ik heb me aangemeld bij het platform Goodreads om ook de boekentips van andere mensen te kunnen volgen. Zowel romans, inspiratieboeken, gedichten en non-fictie volg en deel ik daar van/met mijn bekenden. Tot slot heb ik een Facebook-groep aangemaakt waarin we boekentips met elkaar delen over must-reads. Voel je vrij om bij Goodreads of de FB groep aan te haken!