Omgaan met emoties: wat werkt wél?

Omgaan met emoties: vaak krijgen we het verkeerd aangeleerd. Wat werkt wel? 

Wat zijn emoties precies?

De basis-emoties zijn volgens de boeken:

1. Liefde (al zie ik liefde zelf als veel meer dan alleen een emotie)
2. Angst
3. Vreugde
4. Woede
5. Verdriet
6. Verrassing/Verbazing
7. Schaamte
8. Walging

Er zijn een hoop vertakkingen van de basisemoties. Zoals schaamte, jaloezie, frustratie etc. 

Omgaan met emoties: dit werkt niet

Gedurende ons leven krijgen we veel verkeerde adviezen over omgaan met emoties. Al van kinds af aan worden we gecorrigeerd – vaak op een manier die averechts werkt. Het kan zijn dat we een van onderstaande niet-effectieve manieren zeer bewust toepassen. Om ‘onprettige’ emoties zo min mogelijk te voelen, omdat ze te heftig lijken. Maar dit kan ook minder of volledig onbewust gaan.

1. Vechten tegen emoties

Je wilt je emoties niet aanvaarden. Je beredeneert waarom het niet nodig is om ze te voelen. ‘Niet huilen, dat is niet nodig’. ‘Hier zou je helemaal niet mee moeten zitten, het is goed dat je van hem af bent.’ Dit zijn voorbeelden waaruit blijkt dat je emoties probeert weg te redeneren.

2. Pro-actief loslaten van emoties

Je wilt zelf proberen de planning van je emoties te bepalen. Dat kan er bijvoorbeeld zo uitzien: ‘Ik ga dit nu loslaten, het heeft lang genoeg geduurd.’ ‘Ik ben nu echt klaar met die gevoelens.’

3. Vluchten van emoties

Je hebt écht geen zin in die emoties, en zorgt daarom dat je constant bezig bent. In je telefoon, met vrienden, in je huishouden, met werk. Als je maar niet hoeft te voelen. Voor jou ook liever geen stilte of ergens gewoon zitten zonder iets te doen.

4. Bevriezen bij / dissociëren van emoties

Op het moment dat je iets van een emotie voelt, stokt je adem en schiet je in je hoofd. Misschien voel je je lijf niet meer (zo goed), alsof je er een beetje buiten bent gaan hangen. Je hebt vaak koude handen en voeten en zit veel in je hoofd.

5. Zwelgen in emoties

Je praat veel, vaak en lang over je emoties, met veel mensen. Herhaalt vaak hetzelfde verhaal. Ziet bij emoties direct een heel verhaal en haalt er ook oude, vergelijkbare ervaringen bij. Je zegt regelmatig zinnen als: ‘Dit overkomt mij nu altijd,’ en voelt regelmatig zelfmedelijden.

Bewustwording over omgaan met emoties

Misschien herken je je eigen gedrag in een of meer van bovenstaande punten. Het is helemaal niet erg, het is juist goed dat je je er bewust van wordt.

Dat is de eerste stap die je kunt zetten, en een heel belangrijke. Veroordeel jezelf niet als je je gedrag herkent. Dat is de tweede stap.

Waarom het niet werkt

Als je de emotie op wat voor manier dan ook vermijdt, verdwijnt deze naar je ‘onderbewuste’. Daar is de emotie niet opgelost; emoties stapelen daar gewoon op.

Tot je er constructief mee aan het werk gaat, of het op zijn eigen manier een uitweg vindt.  Die is vaak iets minder prettig dan wanneer je de emotie meteen in eerste instantie ruimte geeft.

Wat werkt wél met emoties?

Wat wél werkt is de emotie herkennen en erkennen zodra hij opkomt. Dat je opmerkt in je lijf dat er iets gebeurt, zonder dat te veroordelen.

Kijk het alleen aan, en laat het er zijn. Wees als een gastheer of -vrouw die gasten ontvangt. Kijk de emotie aan, zonder hem te willen veranderen, beredeneren, verwijderen of bestrijden. Gun de emotie de ruimte geven om op het eigen tempo (!) het toneel weer te verlaten.

Merk ook op wat je gedachten en meningen zijn over de emoties. Geef die ook de ruimte, maar neem ze vooral niet serieus.

Ze gaan sneller dan je denkt

Opmerkelijk genoeg verdwijnen emoties dan veel sneller dan je verwacht. De meeste emoties zijn, als je bovenstaande goed toepast, na vijf minuten al voorbij. Dus wil je er snel vanaf; omarm ze dan. Wees mild voor ze, en zie ze gaan. 

Tip 1: Veroordeel jezelf niet

Iedereen is aan het leren. Veroordeel jezelf niet. Veroordeel ook niet de manier waarop je tot dusver met je emoties omging. Gun jezelf de tijd nieuwe dingen te leren; die beter voor je zijn.

Je kunt hierbij geen zevenmijlslaarzen aantrekken, om met twee stappen bij je doel te zijn. Kijk of je kunt aanvaarden dat nieuwe dingen leren tijd kost. 

Tip 2: Crisismeditatie

Mediteer drie keer per dag een kwartier lang. Kijk dan welke plek(ken) in je lijf opvallen, je aandacht trekken. Misschien in de vorm van een onrustig gevoel, een beklemde plek, spanning etc. Breng je aandacht en je ademhaling rustig en vriendelijk naar die plek. Zeg eventueel in jezelf dat de emotie en de fysieke sensatie welkom zijn. Geef dit de tijd. Word je afgeleid (door bijvoorbeeld gedachten)? Breng dan vriendelijk je aandacht terug.

Tip 3: Wees lief voor jezelf

Stel jezelf de vraag: ‘Waar heb ik nu behoefte aan? Wat zou me nu helpen?’ Zorg extra goed voor jezelf in dagen dat je het moeilijk hebt. Door de dag heen geef je je gevoel permissie er te zijn. Dat gaat makkelijker als je regelmatig mediteert. In beweging blijven en buiten in de natuur wandelen helpt er ook bij.

Extra voordelen

Je voelt je opgeruimder, frisser en energieker als je omgaan met emoties beter lukt. Vaak ben je scherper, meer geaard en in het algemeen meer tevreden met je leven. Het schijnt ook positief door te werken op je fysieke gezondheid.

Verder lezen over constructief leren omgaan met emoties? Deze blogs zijn dan misschien ook interessant.

“We moeten de pijn waarvoor we op de vlucht zijn gegaan onder ogen zien. We dienen in feite te leren daarin tot rust te komen. Dan zal de verzengende kracht ervan ons veranderen.”

– Charlotte Joko Beck

Ja, ik wil maandelijks de nieuwsbrief ontvangen met aanbiedingen en extra tips.