‘Voldoende ontspanning is heel belangrijk.’ Hoe goed we ook weten dat dit waar is; toch kan het soms zo verrekt lastig zijn om er gehoor aan te geven. Wat kunnen we soms heen en slingeren tussen de wens om hard te werken en de behoefte om te ontspannen en op te laden.

Inmiddels weet ik dat ik absoluut niet de enige ben die de neiging had om (bijna) continu hard te werken. Al heb ik er in de afgelopen jaren als ondernemer veel over geleerd, en komt het gelukkig letterlijk en figuurlijk wat tot rust allemaal. In het begin van het ondernemerschap is het sowieso hard werken om je eigen bedrijf op te zetten natuurlijk.

Maar ook ontdekte ik in het begin dat ik op dat punt nog nooit een manager had gehad die zo streng was. Ahum. Gelukkig is de manager van mijn bedrijf (ikzelf) ook op cursus geweest en is de ‘samenwerking’ inmiddels zoveel relaxter. 😉 Maar het vele harde werken en relatief weinig ontspannen heeft niet alleen zijn oorsprong in het startend ondernemerschap.

Hierdoor nemen we te weinig ontspanningstijd

Ik denk dat er meerdere verklaringen voor zijn, die allemaal van invloed kunnen zijn:

Vaak spelen op de achtergrond onbewuste oude overtuigingen een rol. Die overtuigingen zeggen dat we hard en veel moeten werken. Ze zijn ontstaan door o.a. de Calvinistische inslag die we in Nederland goed kennen. En vlak ook de langdurige invloed van de Christelijke kerk niet uit. Met credo’s als ‘Ledigheid is des duivels oorkussen.’

Onze cultuur geeft meer input waaruit we bewust en onbewust kunnen hebben opgepikt dat hard werken en menselijke waardigheid zeer nauw met elkaar verbonden zijn.

Terwijl: wie toont er eigenlijk aan dat dit inderdaad beter is? Dat dit 1) het gewenste resultaat brengt? En 2) je tot een beter mens/medewerker maakt? Diverse studies tonen juist aan dat het voor zowel werkresultaat als het persoonlijke welzijn beter is om minder en slimmer te werken.

Ontspanning; wat is dat voor jou?

Als we langdurig hard en veel werken en daarbij relatief weinig ontspannen ontstaat er vanzelf een tegenwerking. De behoefte aan de tegenhangers van wat je teveel doet. Heb je bijvoorbeeld ook wel eens de behoefte om even iets heel sufs te doen – dat helemaal niks te maken heeft met de diepgang en het serieuze karakter van je werk? Of kan het zo’n opluchting zijn om even géén ogen in je rug te hebben als je kinderen ergens anders spelen?

Een banale serie volgen op Netflix? Lachen over onzinnige dingen met een vriendin? Dansen op een oude plaat van Enrique Iglesias? Luieren op het strand met een thriller. Bij mij is het vaak een van die dingen. En oh wat voelt dat lekker! Want we kunnen echt niet altijd ‘aan’ staan.

Onrust & schuldgevoel bij ontspanning

Iets wat bij ontspanning nemen ook vaak opkomt is schuldgevoel of onrust. ‘Ik zou nu moeten werken,’ of ‘Ik wil niet lui zijn.’ Voor velen is dit herkenbaar, maar als je er goed naar kijkt, klopt die mening dan wel? Is ontspanning niet net zo belangrijk als inspanning?

En zeker als je tijdens je werk (inspanning) écht productief wilt zijn, dan is voldoende effectieve ontspanning essentieel. Het is zelfs een voorwaarde. Want weet je dit nog: ontspanning is de mest voor inspiratie. Daarover meer in de alinea hieronder.

Eerst nog heel kort over het onrustige gevoel dat soms opkomt als je probeert te ontspannen. Dit kan ook te maken hebben met de feitelijke verslaving die we ontwikkelen aan o.a. de adrenaline die vrijkomt bij steeds op top-niveau presteren. In momenten van ontspanning moet je dus uit de zesde versnelling leren terugschakelen naar de twee of de een. Dat gaat niet altijd makkelijk. Het kan soms enorm helpen om van de zesde versnelling naar de vijf en de vier terug te schakelen via sport of een mildere vorm van beweging. Daarna worden andere vormen van ontspanning vaak ook weer makkelijker.

Dealen met die onrust en het schuldgevoel

Wat voor mij het beste werkt is de onrust en het eventuele schuldgevoel nieuwsgierig en met een beetje humor verkennen in mezelf. ‘Wat heb je vandaag te melden? Laat maar zien, I’m here.’ Zoiets zeg ik in gedachten wanneer ik in rust mijn ogen even sluit om te mediteren op die gevoelens. Vaak blijkt dat het geven van oordeelloze aandacht al voldoende is om me te kunnen overgeven aan het concept ‘niets hoeven.’

Schuldgevoel komt bij mij wel eens op in de aanwezigheid van andere mensen met een ander ritme. Mijn vriend bijvoorbeeld is juist iemand die ontspanning vindt door de ene vorm van flinke inspanning met andere vormen van intense inspanning af te wisselen. Soms heb ik de neiging om mee te gaan in dat ritme, terwijl het mij eigenlijk niet past. Ik heb een eigen ritme, waarin ik juist na inspanning rustigere vormen zoek van ontspanning. Even zitten in de zon met een goed boek. Een wijntje op een terras. Een relaxt avondwandelingetje maken.

Ook hier is het steeds interessant om te onderzoeken: zit ik nu in mijn eigen ritme of misschien toch in dat van een ander? Tuurlijk is het fijn om elkaar daarin op te zoeken en dingen samen te doen, zolang je maar niet uit je evenwicht raakt erdoor.

Ontspanning is dé mest voor nieuwe inspiratie

Dat ontspanning een voorwaarde is voor het leveren van kwaliteit in je werk blijkt hieruit: Alleen vanuit ontspanning krijg je de écht goede ideeën, de inspiratie, de beste plannen en ingevingen. Daarmee kun je gericht aan de slag, in plaats van dat je keihard werkt vanuit een positie van stress, vermoeidheid, en met je ego/hoofd beslissingen nemen en werken.

De inspiratie en energie van het bestaan zijn constant voor je beschikbaar. Je hoeft jezelf alleen maar in de positie te brengen om ze ook echt te kunnen ontvangen. Wat daarbij helpt is ontspannen, voldoende me-time, goede zorg voor jezelf, liefde en aandacht voor je lijf, beweging, tijd in de natuur, tijd met geliefden, mediteren, yoga, fijne muziek, fijne boeken, en op jouw eigen unieke manier ten volle genieten van het leven. De grote denkers wisten dit allang, en maakten er dankbaar gebruik van.

Aldous Huxley:

‘In alle activiteiten van het leven ligt het geheim van efficiëntie in het vermogen om twee schijnbaar onverenigbare toestanden te combineren: die van maximale activiteit en van maximale ontspanning.’

Andere manier van ontspannen

Niet iedereen ontspant op dezelfde manier. ‘Verandering van werk is reeds ontspanning,’ aldus de Schotse romanschrijver Samuel Smiles. Ik herken dit ook deels bij mezelf en andere mensen. Na een coachgesprek waarin ik vooral met mijn hart, intuïtie en hoofd werk, is het heel fijn om iets fysieks te doen. Bijvoorbeeld een stukje wandelen of sporten.

Ik merk dat het soms gaat om tegenhangers van elkaar af te wisselen. Bijvoorbeeld van binnen naar buiten, van aandacht voor de ander naar aandacht voor mezelf. Van inspiratie geven aan anderen naar inspiratie opdoen voor mezelf, bijvoorbeeld door te lezen.

Check jezelf op deze punten over ontspanning

Als je dit herkent, wil ik je graag uitnodigen om bij jezelf te onderzoeken:

* Gun ik mezelf voldoende ontspan-tijd?
* Voel ik me schuldig/te weinig productief als ik probeer te ontspannen?
* Ben ik bereid dat soort overtuigingen in mezelf te verkennen en transformeren?
* Hoe ziet mijn ideale ontspanning eruit? Zijn er wellicht meerdere manieren die bij mij passen?
* Waar kan ik nog wat meer in leren ontspannen?

* Werk ik hard en veel? Of slim en effectief?
* Wat zou mij helpen om de komende tijd te zorgen voor voldoende ontspanning?

Meer ontspanning door meditatie

Stel dat ik één tip mag geven om een diepere manier van ontspannen te leren ervaren: leer mediteren. Speciaal voor alle geïnteresseerden maakte ik een gratis online cursus hiervoor. Je vindt de gratis meditatiecursus hier.

Laatste tip: in onze maatschappij heeft ‘luiheid’ een ontzettend negatieve bijklank, I know. Maar ik vind dat we te ver zijn doorgeschoten daarin. Enorm verfrissend vond ik het dan ook om van de Britse filosoof Tom Hodgkinson zijn pleidooi ‘Lof der luiheid‘ te lezen. Een welkom tegengeluid & verademing!