In dit blog deel ik een nieuw perspectief op Boeddha’s ‘Middenweg’. Dit is gebaseerd op Teal Swan’s video “AND-consciousness (The Modern Day Replacement of The Middle Way)”  Ik heb er zelf een iets beknoptere vertaling van gemaakt. Daardoor is dit verhaal compleet met Sanne-filtertje. Ik kan van harte aanbevelen via bovenstaande link het originele filmpje ook te bekijken. Ere wie ere toekomt, in dit geval Teal Swan. I love her clarity.   

Verruim je perspectief over Boeddha’s Middenweg

De reden dat ik dit verhaal deel is dat ik het heerlijk vind als iemand een nieuw of ander perspectief toevoegt aan een reeds grote gedachte. Ik voel dan expansie en dat is een goed gevoel. Het is ook fijn om Teal’s perspectief weer met dat van mezelf te vergelijken. En zo te zien waar ik dan weer uitkom. Soms komen er dan nog weer nieuwe dingen in me op. Het voelt als een verrijking, óók wanneer ik iemands visie niet aanneem. Gedachtegoed blijft voor mij op deze manier leven. Vaak is dat ook nodig, zodat het gedachtegoed mee kan bewegen met de tijd, uitdagingen en denkgeest van nu.

Aan de haal met Boeddha’s filosofie: gaat dat te ver?

Ik vind het niet arrogant of eigenwijs als iemand een eigen visie ontwikkelt op zoiets groots als het werk van Boeddha. Daarbij wil ik graag dezelfde voorzichtigheid in acht nemen als Teal in haar filmpje doet. Ze geeft aan dat Boeddha het misschien zelf ook wel bedoeld heeft zoals ze het uitlegt. En dat daarmee haar idee erover evengoed wel als helemaal niet nieuw kan zijn. De vraag bij een verlichte meester is volgens mij altijd in hoeverre je zijn of haar boodschap kunt vatten als je niet zelf verlicht bent. En dat weet ik niet, omdat ik niet… juist. Maar filosoferen mag altijd. Ook als doodgewone sterveling. 😉 Hieronder lees je mijn vertaling, met eigen tussenkopjes van Teals verhaal.

Boeddha in zijn ascetische periode

Duizenden jaren geleden ontdekte Boeddha voor zichzelf een waarheid over dit universum. Die ging over het gevaar van extremen. Toen hij deze ontdekking deed, leidde hij zelf een leven waarin veel extremiteit zat. Hij was namelijk asceet geworden en had zich volledig op de overtuiging van ascese toegelegd.

Op een zeker moment was Boeddha zo uitgehongerd, dat zijn handen elkaar raakten wanneer hij zijn ene hand op zijn buik en de andere op zijn rug legde. In deze ascetische periode in Boeddha’s leven ving hij een gesprek op van een muziekdocent. Wat hij hoorde inspireerde hem dusdanig dat alles voor hem veranderde. Het werd zelfs de basis van de Middenweg (uit het Boeddhisme).

Dit waren de woorden van de docent. ‘Als de snaren op een instrument te strak gespannen zijn, dan kan er geen mooie muziek ontstaan. Maar als de snaren te slap gespannen zijn, hoor je ook geen mooie muziek. Dan hoor je niets of bijna niets. Alleen de middenweg: niet te strak en niet te slap brengt harmonieuze muziek voort.’ 

Hoe Boeddha tot de ‘Middenweg’ kwam

Op basis van dit inzicht bedacht Boeddha een nieuwe spirituele beoefening, die hij de Middenweg noemde. Je zou kunnen zeggen dat dit een levenswijze is waarmee je balans creëert door alles met mate te doen. Maar wat voel je als je de term ‘met mate’ tegen jezelf zegt? Voel je de inherente beperking erin? Het is de overtuiging dat je balans kunt bewerkstelligen door iets weg te nemen of in te perken; zodat je er niet teveel van krijgt. Voor Teal als spiritueel leraar is iedere soort beperking of het concept van iets met mate moeten doen een belediging aan het concept expansie. Proberen balans in je leven te krijgen door matigheid is een lastige taak die ervoor zorgt dat mensen zichzelf gaan temperen. 

Stel dat ik bijvoorbeeld balans wil tussen werk en vrije tijd in mijn leven, dan moet ik het werk daarvoor inperken. Voor veel mensen die de Middenweg (majjhima patipada) bewandelen, voelt het alsof ze tegelijkertijd gas geven én op de rem drukken.

Teal koppelt het ‘EN-bewustzijn’ aan de Middenweg

Dan vertelt Teal over haar ontmoeting met somatisch therapeute Diane St. John. “Diane legde uit dat het voor onze emotionele ontwikkeling heel belangrijk is om te leren over het zogenaamde “EN bewustzijn”. Dit is het vermogen om ruimte te kunnen bieden aan extremen. Een voorbeeld om dit te verduidelijken. Stel dat ik een nieuwe baan heb, dan kan ik enerzijds angstig en onwillig zijn om eraan te beginnen. Maar tegelijkertijd opgewonden en nieuwsgierig. Als ik geen ruimte kan bieden aan deze innerlijke tegenstrijdigheid, dwing ik mezelf voor een van de kanten te kiezen. Het geeft verwarring. Misschien wil ik overhaaste beslissingen nemen om me te bevrijden van die twee innerlijke tegenpolen, zodat ik me niet verscheurd hoef te voelen.”

Vervolgens vroeg ze zich af: “Hoe zou dit concept van En-Bewustzijn toegepast kunnen worden op de Middenweg van Boeddha? Ik begon in te zien dat het gevoel van heen en weer geslingerd worden tussen uitersten voelt alsof je heel ver opgerekt wordt. Te ver, en buiten je eigen grenzen. Dat zette me aan het denken. Vaak wanneer we in een groeiproces zitten, voelen we die sensatie van stretch in onszelf. Wat als, wanneer we door twee extremen (twee uitersten van elkaar) uit elkaar worden getrokken, we de uitnodiging krijgen om groter te groeien? Waar naartoe worden we uitgenodigd om groter te groeien? Ik geloof nu dat En-bewustzijn de vervanger kan zijn voor de Middenweg.”

Van matigheid naar uitdijing en inclusiviteit

“In plaats van een pad van matigheid, is dit een pad van uitdijing. In plaats van balans willen vinden door iets in te perken, vind je balans als een natuurlijk gevolg van jezelf ver genoeg oprekken zodat je in staat bent om ruimte te bieden aan twee tegenovergestelde waarheden, of twee uitersten. Dit maakt dat tegenstellingen complementair worden.”  

Wat Teal ontdekte in haar meditatie het volgende over En-bewustzijn: “Op het moment dat we ver genoeg kunnen expanderen om in staat te zijn twee extreme aspecten in ons wezen ruimte te geven, dan identificeren we ons niet langer met een van de twee. Het betekent dat we vrij letterlijk de belichaming zijn geworden van de beoefening van niet-gehechtheid. We zijn geen van de twee extremen omdat we ze allebei zijn. En wanneer je onthecht genoeg bent geraakt om de ruimte te bieden aan twee extremen, dan ben je nu de verbindende factor.”

Ruimte bieden aan extremen in je heft de identificatie op

“In andere woorden: door aan beide aspecten ruimte te bieden in jezelf, in tegenstelling tot het afscheiden van delen van onszelf via de extremen, hebben we een staat van integratie en heelheid in ons wezen gecreëerd. Voordat je nu denkt dat ik de overtuigingen van een grote meester met de grond gelijk maak, laten we overwegen dat dit potentieel hetgeen is wat Boeddha überhaupt in gedachten had. Het idee dat het mogelijk is om te leven in een staat van perfecte niet-gehechtheid aan welk uiterste dan ook. Midden betekent ‘rechtop’, en neutraal en gecentreerd. Dit is de mind set die men bereikt wanneer men En-bewustzijn beoefent.”

“Ter voorbeeld: ik kan zeggen dat ik op dagdagelijkse basis zowel leef als doodga. Dus ben ik niet levend én niet dood. Wat betekent dit allemaal? Wanneer je je uit elkaar getrokken voelt tussen twee extremen, in een mate waarbij je denkt dat je één van de twee moet kiezen, of er een balans tussen moet creëren, nodig ik je uit om in plaats daarvan voor En-bewustzijn te beoefenen. Dus stop met het temperen of stoppen van het ene uiterste, wat een techniek is om controle te beoefenen, probeer groot genoeg te groeien om ruimte te bieden aan beide extremen in jezelf. Stel jezelf de volgende vraag. ‘Als het oké zou zijn om beide extremen te belichamen, en daardoor niet geïdentificeerd te zijn met geen enkele van de twee uitersten, wat zou ik dan doen, zeggen of denken dat anders was?'”

Kunnen we de uitersten van matigheid en expansie ook integreren?

Toevoeging van mijzelf: we kunnen matigheid en overdaad ook als twee uitersten in onszelf omarmen. Het deel van ons dat ons wil afremmen om ons veilig te houden is dan het ene uiterste, en het deel dat constant wil uitdijen en groeien is het andere uiterste. Zo kunnen we zelfs de oude uitleg en de nieuwe uitleg van de Middenweg en deze nieuwe variant ervan in onszelf integreren, door er ruimte aan te bieden. Tenzij, wat Teal al zei, Boeddha dit sowieso bedoelde. Ik heb het concept van inclusiviteit en integratie zelf nooit eerder vergeleken met de Middenweg van Boeddha. Wel is dit in het algemeen mijn manier van omgaan met de tegenstrijdigheden die ik regelmatig in mezelf tegenkom. 

De weg van ascese zoals die beschreven staat op Wikipedia vind ik persoonlijk iets ronduit verschrikkelijks. Toch zitten er facetten van in me, die ik maar beter kan omarmen, voordat het mij in zekere mate ‘overneemt’ zonder dat ik het door heb. 😉 Als ik er niets van in mijn schaduw had zitten, had ik er namelijk vast zo’n afkeer niet van gehad. Wikipedia: “Ascese is het streven naar of het beoefenen van een reine levenswandel door de eigen hartstochten en begeerten te beteugelen en zelftucht toe te passen. Ascese kan gepaard gaan met meditatie om de geest stil te maken maar ook met lichamelijke zelfkastijding.” Nee, dan spreekt een nieuw perspectief op Boeddha’s ‘Middenweg’ zoals Teal dat presenteert me toch een stuk meer aan.

Is dit een nieuw perspectief op Boeddha’s ‘Middenweg’?

Wat vind jij? Is dit een nieuw perspectief op Boeddha’s ‘Middenweg’? Of bedoelde Boeddha het misschien al zo? En wat denk je van deze kijk op de Middenweg? Ik ben, als altijd, benieuwd naar wat jullie erover denken. Je kunt altijd een bericht in de comments achterlaten, of mij erover mailen via het contactformulier.

Vaker blogs over persoonlijke groei lezen? Hier kun je je aanmelden om de blogs van Coaching met Sanne wekelijks per mail te ontvangen. En natuurlijk ook super leuk om met je te connecten via Instagram.